Beleidsmakers opgelet: zo innoveer je in de logistiek van de bouwsector

Woonwijken of gebieden waarin meerdere bouwopgaves tegelijk spelen: in elke gemeente komen ze voor of zullen ze voor gaan komen, gelet op de grote en complexe bouwbehoeftes in Nederland. Groot, omdat er veel bij gebouwd moet worden, maar complex omdat er verschillende wet- en regelgevingen zijn die impact hebben op de realisatie van die behoefte, zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) ambities, stikstofafspraken, zero-emissiezones. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de mobiliteitsbeperkingen die tijdens de duur van het project in het gebied geldt. Dat kan ook anders “door de bouwlogistiek op innovatieve wijze te managen” aldus Bas Timmers, logistiek adviseur bij Zuid-Holland Bereikbaar. “We kunnen beleidmakers bijstaan om complexe of gelijktijdige bouwopgaves efficiënter en schoner te laten verlopen. Daar hebben omwonenden wat aan en daar heeft de sector wat aan. Daar ligt een grote kans voor gemeentes.”

Hoe gaat het nu vaak?

Timmers: “Bij de traditionele manier van werken in de bouw selecteert de opdrachtgever meerdere coördinerende aannemers door de uitvoering, bijvoorbeeld voor de sloop, bouw, inhuizing, inrichting openbare ruimte. Die selecteren op hun beurt weer onderaannemers voor specifieke onderdelen. Vaak worden zij geacht samen te werken met nevenaannemers in het gebied, maar dat gebeurt niet altijd. Allen sturen op eigen productie en budgetten. Met andere woorden: ieder koopt zijn planken, schroefjes en moertjes in bij zijn eigen partners. Dat betekent dat je afhankelijk bent van vele losse spelers en planningen: de damwanden worden geleverd wanneer het de leverancier van damwanden uitkomt, evenals de houten palen, etc.” Met als gevolg? Dat er continue vrachtwagens en busjes af en aan rijden tijdens de uitvoering.

“Al die vervoersbewegingen zorgen voor veel overlast in de omgeving, bij bewoners, tussen leveranciers, op de bouwlocatie zelf waar al het materiaal moet worden opgeslagen. De coördinerende aannemer zet vaak wel maatregelen in om omgevingshinder te verminderen, maar die richt zich niet op het economisch en efficiënt inrichten van de logistieke stromen. Logisch, daar ligt zijn of haar belang ook niet. Maar voor gemeentes, die omwonenden willen ontlasten en het project soepel willen laten verlopen, is dat belang er wel. Dan kunnen wij meekijken en objectief advies geven.”

Hoe kan het anders?

Om omgevingshinder en de milieubelasting te minimaliseren en de impact op de economie en efficiëntie zo groot mogelijk te maken, biedt overkoepelende aansturing door een logistiek deskundige uitkomst. Iemand die kennis heeft van de sector en innovatief management kan toepassen. “Onze ambitie is minder transport-, hijs- en arbeids- bewegingen en minder uitstoot" zegt Timmers. "Als je dat wilt bereiken moet het anders dan hoe het nu gaat. Daarom werken wij met een gebiedsaanpak: daarin voorspellen, monitoren en onderhouden we de bouwlogistieke stromen en omgevingshinder vanuit een overkoepelend, centraal punt. Van daaruit organiseren we een beproefd, gestructureerd, integraal logistiek proces. Het uitgangspunt is het gebiedsbelang; niet het belang van de aannemers.”

Komen tot minder uitstoot en minder transport-, hijs- en arbeids- bewegingen bij bouwprojecten weegt steeds zwaarder in de sector van de bouw, zeker gezien de nieuwe omgevingswet die per 1 januari is ingegaan. Maar ook als je kijkt naar andere grotere uitdagingen die op de sector afkomen, zoals duurzaam bouwen en de CSRD ambities. Timmers: “Het zal gewoon anders moeten. Gelukkig kan het ook anders met onze gebiedsaanpak."

Een centraal punt op locatie  

De gebiedsaanpak kent verschillende varianten, waaronder het inzetten van een Control Tower. Timmers: “Het is in feite een en verplaatsbare keet die zich fysiek op de bouwplaats bevindt. Het vormt het centrale punt voor alle logistieke stromen op de bouwplaats, waarin het de ambitie is om een reductie tot 80% van het aantal transport-, hijs- en arbeids- bewegingen te komen. Vanuit de Control Tower neemt één van onze bouwlogistiek specialisten de verantwoordelijkheid voor de gehele logistieke afstemming; het bouwteam wordt hierin dus ook grotendeels ontlast. Vanuit hier organiseren wij zowel de omgevingsmanagement als participatie, regisseren wij integraal de logistieke stromen van alle partijen. Op die manier kunnen we een hoge beladingsgraad garanderen en het totale aantal vervoersbewegingen beperken.”

Een opzet als deze heeft zich al vaker bewezen en wordt bijvoorbeeld ook gebruikt bij grote GWW-projecten, grote evenementen, industrie en in de offshore. Timmers: "We baseren ons op de academische aanbevolen werkmethodiek: de 4C theorie, de Cross Chain Collaboration Center. Met de Control Tower en ketenregisseur geven we aan die bewezen werkmethode een praktische invulling voor gemeentes en gebieden."

Kans voor gemeentes

Het reduceren van transportbewegingen is niet alleen efficiënter en economischer, het verhoogd ook de leefbaarheid ten tijde van de bouwporjecten omdat het schoner en milieuvriendelijker is. Een grote kans dus voor gemeentes om een rol in te gaan spelen, want een dergelijke verandering komt zonder hen niet van de grond. Timmers: “Gemeentes zijn de spin in het web als het gaat om het veranderen van de sector en de normen die er gelden. Ze hebben de tools in handen om veranderingen door te voeren en voorwaarden te stellen aan bouwopgaves. Dat doen ze ook al, maar er liggen nog veel onbenutte kansen. Ik ga graag met hen in gesprek, om hen op die kansen te wijzen en mee te nemen in de oplossingen die er zijn.”

Ben je werkzaam als beleidsmaker, of medewerker bij een gemeente en wil je graag meer informatie over innovatieve oplossingen in de bouwopgave van jouw gemeente? Neem dan contact op ons logistiek adviseur Bas Timmers. Zijn contactgegevens vind je hier.

NB: Foto door Ruben Hanssen via Unsplash