Havenbedrijf Rotterdam: “We willen koploper zijn in de energietransitie”

Een overvolle parkeergarage. Behoefte aan meer flexibiliteit. Gezondere werknemers. En de klimaatdoelen van Parijs. Dat waren van klein naar groot aanleidingen voor Havenbedrijf Rotterdam om het roer om te gooien. Werknemers krijgen een hogere vergoeding voor fietskilometers en wie voor de trein kiest, ontvangt een OV-kaart van het bedrijf. Daarmee geeft Havenbedrijf Rotterdam graag het goede voorbeeld aan andere bedrijven in de Rotterdamse haven.

Remco Neumann, programmamanager Corporate Social Responsibility (CSR) bij het Havenbedrijf Rotterdam, is één van de grondleggers van deze koerswijziging. “CSR betekent dat je als bedrijf je verantwoordelijkheid neemt voor je maatschappelijke impact, zoals CO₂-uitstoot en luchtvervuiling, maar bijvoorbeeld ook voor de gezondheid van mensen. Bij het Havenbedrijf voelen we ons verantwoordelijk om bij te dragen aan een betere leef- en werkomgeving. We zijn vastbesloten om een klimaatneutrale haven te creëren; CO₂ versneld terug te dringen. De Rotterdamse haven creëert aanzienlijke economische en maatschappelijke waarde. Voor mensen in Rotterdam, Nederland en wereldwijd. De uitdaging is om die positieve impact zo groot mogelijk te maken en de negatieve impact zo klein mogelijk”. 

Koploper

“We willen koploper zijn in de energietransitie, en versneller zijn van duurzaamheid in de haven,” vertelt Remco. “De klimaatdoelen van Parijs streven we na in onze haven. Onze eigen CO₂-emissies gaan we versneld terugdringen: de CO₂-uitstoot ruim gehalveerd in 2030 en klimaatneutraal in 2050.”

Cafetariamodel

“Sinds 2018 richt het mobiliteitsbeleid voor onze eigen 1300 mensen zich op verduurzaming,” gaat Remco verder. “Ook hier is ons doel halvering van onze CO₂-uitstoot in 2030. Automobiliteit dringen we terug, andere vervoerwijzen als fietsen en openbaar vervoer moedigen we juist aan.” Daarbij hanteert het Havenbedrijf een cafetariamodel: werknemers mogen kiezen uit een aantal opties: fiets, OV of auto.

Belonen fiets en OV

“Gebruik van OV en de fiets belonen we.” Remco deelt een aantal voorbeelden: mensen die met de trein naar hun werk komen, krijgen een OV-kaart van de zaak, inclusief gebruik van de OV-fiets. Deze mag ook privé worden gebruikt. Werknemers die niet met de auto reizen, krijgen een hogere reiskostenvergoeding. Daarnaast krijgen fietsers per gefietste kilometer Trapperspunten: spaarpunten zoals Airmiles. “Als je twee dagen per week naar het werk fietst, verdien je punten ter waarde van 150 à 200 euro per jaar voor boeken, cadeaubonnen of fietsaccessoires. Zo’n directe beloning werkt ook motiverend: collega’s pakken ook de fiets als het een keer regent.” Verder kunnen medewerkers een fiets of e-bike met fiscaal voordeel aanschaffen. Het Havenbedrijf heeft daarnaast geïnvesteerd om de juiste voorzieningen te bieden: zo is de capaciteit van de fietsenstalling uitgebreid door motoren en scooters te laten uitwijken naar de autogarage.

Ontmoedigen

“De auto hebben we in het mobiliteitsbeleid niet verboden,” stelt Remco gerust. “We houden er niet van om mensen zaken te ontnemen. Maar we ontmoedigen het autogebruik wel. De autovergoeding is gemaximeerd op 40 kilometer enkele reis. Woon je verder weg, dan moet je die extra kilometers zelf betalen. Autorijders mogen vanaf de P+R terreinen (Parkeer + Reis) bij metrostations rond Rotterdam gratis het OV gebruiken. Het tarief in onze parkeergarage hebben we in stappen verhoogd. De aanleiding was dat die garage af en toe overvol was: klanten maakten soms rechtsomkeer omdat er geen auto meer bij kon. Werknemers betalen nu de werkelijke kosten van een parkeerplek. De helft van de mensen die destijds dagelijks met de auto kwamen, heeft z’n parkeerabonnement ingeleverd.”

Voor zakelijke ritten van kantoor naar de Botlek, Europoort of Maasvlakte biedt het Havenbedrijf elektrische poolauto’s aan die medewerkers met een app kunnen reserveren. Het gehele personenwagenpark, inclusief directieauto’s, is in 2025 volledig elektrisch. Ook zijn er elektrische leenfietsen voor afspraken in de stad. 

Minder kantoorruimte

Daarnaast voert het Havenbedrijf een hybride werken beleid. Sinds de Coronaperiode wordt er gemiddeld 40 procent van de tijd thuisgewerkt: twee dagen thuis en drie op kantoor. Of een overleg start pas om 11.00 uur in plaats van 9.00 uur, zodat mensen thuis kunnen starten. “Daarmee ontlasten we de spits; 40 procent thuiswerken betekent ook minder mobiliteit. En minder kantoorruimte. Zo hebben we een deel van onze vijftien verdiepingen teruggegeven aan de verhuurder, omdat we door het hybride werken minder kantoorruimte nodig hebben.”

Luchtvervuiling

Het nieuwe mobiliteitsbeleid was in 2018 een grote stap voor het Havenbedrijf. “Het parkeertarief verhogen, daar win je niet de populariteitsprijs mee. We hebben anderhalf jaar gesprekken gevoerd om iedereen mee te nemen. We hebben uitgelegd dat er méér redenen zijn dan alleen CO2-uitstoot. Autogebruik in en om de stad is ook ongewenst vanwege luchtvervuiling. De luchtkwaliteit in Rotterdam is de afgelopen decennia verbeterd, maar volgens de Wereldgezondheidsorganisatie nog niet goed genoeg.” Daarom heeft het Havenbedrijf ook het beleid voor vliegverkeer aangepast; vóór corona nam dit nog toe. “We reizen nu zo min mogelijk met het vliegtuig naar andere wereldhavens, omdat veel overleg ook digitaal kan. En voor kortere afstanden binnen Europa kiezen we in principe voor de schonere trein.”

Druk op wegen

“Een ander actueel probleem is de immense druk op de wegen in en om Rotterdam. Dat gaat de komende jaren om twee redenen alleen maar erger worden,” stelt Remco. Ten eerste komen er steeds meer mensen in steden wonen. Meer mobiliteit met de auto leidt tot verstopping van wegen in en om de stadskern. Ten tweede staat er de komende tien jaar veel groot onderhoud op stapel aan belangrijke Zuid-Hollandse bruggen, tunnels en wegen zoals de Van Brienenoordbrug, Heinenoordtunnel en Spijkenisserbrug. Dat betekent minder wegcapaciteit en meer verkeershinder. “We kunnen niet meer met z’n allen met de auto de spits in. Als je de auto pakt, doe het dan slim en buiten de pieken.”

Fit for the job

“Fietsen en lopen is niet alleen goed voor het milieu en voor minder filedruk. Het is ook supergezond: je beweegt regelmatig zonder jezelf zwaar te belasten. Ook met het openbaar vervoer beweeg je meer dan je denkt: je fietst bijvoorbeeld naar het treinstation en loopt naar je bestemming,” aldus Remco. Daarmee zit je al gauw aan de geadviseerde 30 minuten beweging per dag. Als je structureel beweegt, neemt het ziekteverzuim en het risico op verschillende chronische ziekten af. Dat is goed voor zowel de werknemers als het bedrijf. Het draait allemaal om duurzaamheid: duurzaam gebruik van onze planeet en duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers, fit for the job. “Mijn eerste optie is daarom altijd de fiets en/of lopen, de tweede het OV en de laatste de auto.”

Meer informatie over de inspanningen van het Havenbedrijf Rotterdam om de haven bereikbaar te maken en te houden.